Krijg 40% korting.
Nieuw! 💥 Krijg ProPicks om te zien welke strategie de S&P 500 met 1,183% heeft overtroffenKORTING van 40% benutten

België zit in de penarie!

Gepubliceerd 10-09-2020, 10:40
Geactualiseerd 14-05-2017, 12:45

Op 17 september loopt het mandaat af van de minderheidsregering Wilmès II. Eindelijk zou er een Vivaldi-coalitie (socialisten, liberalen, groenen en Vlaamse christendemocraten) in zicht zijn. Mocht het echter mislukken, zal de Belg terug naar de stembus moeten trekken. Wat dan weer het risico inhoudt dat het separatistische Vlaams Belang zich tot de grootste Belgische partij kan kronen, en met de steun van de N-VA een meerderheid zou behalen in Vlaanderen.

Kan België het zich permitteren van in een institutionele chaos gestort te worden terwijl alle zeilen moeten worden bijgezet om het land uit de crisis te halen?

Na 480 dagen van getalm zal België misschien een volwaardige regering krijgen die gesteund wordt door een meerderheid in het Parlement. De nieuwe coalitie met de ietwat komische naam Vivaldi-Avanti zou bestaan uit 7 partijen afkomstig uit de vier grote traditionele politieke families. De steun van cdH werd als onnodig beschouwd. Deze coalitie zou gedragen worden door 87 van de 150 Kamerleden.

Het is enkel nog wachten op het akkoord van de CD&V. Maar aangezien deze partij veel te verliezen heeft als ze de N-VA, hun regeringspartner op Vlaams niveau, loslaten, stellen zij hun eisen en voeren ze de druk op. Vooral wat betreft een versoepeling van de abortuswet. Ergens wel begrijpelijk, want door in een coalitie te stappen die voor het eerst een minderheid aan Vlaamse kant zal hebben, zal de CD&V onvermijdelijk als verrader bestempeld worden door de twee Vlaams-nationalistische partijen. Dat zou hun niet in dank worden afgenomen mochten er verkiezingen komen. Vandaar dat zij voor Avanti zijn… maar met enige tegenzin.

Een coalitie om erger te voorkomen

“Er is geen terugkeer meer mogelijk” verzekerde echter Conner Rousseau, voorzitter van de sp.a, en door de koning aangesteld als preformateur samen met collega Egbert Lachaert, voorzitter van de Open VLD. Maar zolang de wedstrijd niet afgefloten is, is alles nog mogelijk. Zeker in België. Hoe het ook zij, op 17 september moet eerste minister Sophie Wilmès haar ontslag aanbieden. De minderheidsregering kreeg speciale bevoegdheden om de pandemie te bestrijden, maar die steun is slechts tijdelijk. Als de formatieonderhandelingen voor een nieuwe regering de volgende dagen met een sisser aflopen, moeten de Belgen in november opnieuw gaan stemmen.

Geen heuglijk vooruitzicht in Covid-tijden en mogelijk kan dit het einde inluiden van het België dat wij kennen. Volgens een peiling in juni van Ipsos (PA:ISOS) in opdracht van “Le Soir” zouden 27,7% van de Vlamingen van zins zijn op het Vlaams Belang te stemmen. Een indrukwekkende score waarvan vooral de N-VA het slachtoffer zou zijn met een score van slechts 20%, dat is 5,5% minder dan bij de verkiezingen in mei 2019.

Vlaams Belang zou op die manier de grootste partij van België worden. Indien deze voorspellingen waarheid zouden worden na de stembusgang, zouden het Vlaams Belang en de N-VA waarschijnlijk een meerderheid halen in Vlaanderen en samen regeren. Met hun twee zouden ze druk uitoefenen op de andere partijen om veel bevoegdheden over te hevelen van het federale naar het gewestelijke niveau. België zou, goedschiks of kwaadschiks, evolueren naar een vorm van confederalisme.

Het is om deze “nucleaire uitkomst” te vermijden dat de traditionele partijen inzetten op Vivaldi, een bonte, last-minute coalitie die uiteindelijk heel wankel kan uitvallen.  Een logischer gang van zaken zou nochtans een coalitie geweest zijn rond de as N-VA/PS, de grootste partij van het noorden van het land en de grootste van het zuiden.

De onderhandelingen tussen Bart De Wever en Paul Magnette schoten nochtans goed op en leidden zelfs tot het opstellen van een intentieverklaring. Helaas haalden ze hier niet de nodige meerderheid voor doordat Georges-Louis Bouchez, de zeer ambitieuze voorzitter en woelwater van de MR, als eerste klaar stond om deze alliantie te torpederen. Zowel de N-VA als de PS hadden nochtans toegevingen gedaan. De Wever boekte vooruitgang op het gebied van de overheveling van bevoegdheden naar de gewesten – gezondheidszorg, justitie, civiele bescherming – in het kader van een latere staatshervorming. En hij had op zijn beurt aan Magnette garanties gegeven inzake het sociale luik.

De moeilijkheden beginnen nog maar

Maar het bovenstaande is verleden tijd. Als er uiteindelijk een nieuwe regering komt, zal die het niet makkelijk hebben. Ze zal af te rekenen hebben met een drievoudige crisis: op economisch, sociaal en gezondheidsvlak. Dat laatste omdat de pandemie momenteel nog lang niet overwonnen is en de social distancing maatregelen van kracht blijven. Er kan nog steeds een tweede golf volgen in de winter, en een vaccin zal pas voor volgend jaar zijn. Op economisch vlak omdat de naweeën van de lockdown voor sommige sectoren, zoals de horeca en het toerisme, catastrofale gevolgen hebben. En de economische motor slaat nog steeds niet aan: in juni gaf de Nationale Bank een krimp van het BBP aan met 9% voor het jaar 2020.

En tenslotte op sociaal vlak, want hoewel de genomen maatregelen binnen het federaal plan voor sociale en economische bescherming de ergste gevolgen van de crisis beperkt hebben, gaat de werkloosheidsgraad toch weer de hoogte in tot 7,7% van de actieve bevolking in 2020. Er moet ook rekening gehouden worden met de consequenties van een steeds duidelijker wordende “hard Brexit”, die 10.000 tot 15.000 jobs kan kosten in de havens van Zeebrugge en Antwerpen.

Naast deze reeds talrijke valkuilen krijgen we ook te maken met een probleem van democratische legitimiteit die de nieuwe regeringscoalitie kan verzieken. Is een alliantie die geen meerderheid heeft in het belangrijkste landsgedeelte een lang leven beschoren? Het antwoord is waarschijnlijk ‘neen’. We kunnen ook heel wat spanningen verwachten in de schoot van de coalitie. Elke partij zal zijn eisen op tafel leggen: de socialisten en de CD&V willen meer inzetten op het sociale aspect, de liberalen willen lagere belastingen en minder bedrijfslasten, en de groenen willen milieumaatregelen. Aan al die eisen voldoen zal heel veel geld kosten en de begroting, die al de dieperik inging door de Covidmaatregelen, heeft geen manoeuvreerruimte meer.  

Verder moeten er ook nog beslissingen genomen worden over onderwerpen die voorlopig in de koelkast gezet zijn, maar uiteindelijk toch op tafel zullen komen. Zoals bij voorbeeld de kernuitstap in 2025, die heel gevoelig ligt bij de groenen en de liberalen die hierover onderling heel tegenstrijdige standpunten innemen. En zullen de liberalen instemmen met een meerwaarde- of een vermogensbelasting om een reeks sociale maatregelen te financieren? Dat lijkt weinig waarschijnlijk.

Aangezien er enkel unanimiteit heerst over een principiële verhoging van het budget voor gezondheidszorg zal de Vivaldi-coalitie op eieren moeten lopen om alle partijen gelukkig te stemmen. Door tegelijkertijd de competitiviteit van de bedrijven te willen verhogen, de tewerkstelling te ondersteunen en de ecologische transitie te versnellen zullen we te maken krijgen met een versnippering van de maatregelen.

Hoe komaf maken met deze steeds terugkerende crises?

Was dat nu echt nodig? 470 dagen om tot dit resultaat te komen? Voor velen is dit de schaamte voorbij. De politieke klasse, die steeds minder het vertrouwen van de burgers geniet, slaat hier een slecht figuur. Voor de optimisten is het feit dat er ondanks alles een noodregering werd gevormd om de gezondheidscrisis aan te pakken een goed teken en een bewijs van veerkracht. Dit is ongetwijfeld de reden waarom Sophie Wilmès, die ons door de storm wist te leiden, de populairste politica is bij de Franstaligen.

Maar bij ‘omstandigheidscoalities’ en politiek lapwerk ontwaren we één conclusie. In zijn huidige structuur is België een praktisch onbestuurbaar land. Sedert 2008 werd België drie jaar geconfronteerd met een machtsvacuüm. Drie jaar met regeringen van lopende zaken en voorlopige twaalfden! Het probleem ligt dieper dan enkel belangenconflicten en de strijd tussen ambitieuze persoonlijkheden. Om het met Shakespeare te zeggen: “There’s something rotten in the state of Belgium”.

De tegenstelling tussen Vlamingen en Franstaligen, twee culturele gemeenschappen die weinig gemeen hebben, gaat ook gepaard met een ideologisch verschil: het noorden stemt rechts, en het zuiden links. De eenheid van het land lijkt steeds meer weg te hebben van een luchtspiegeling. Zouden we niet beter, zoals bij een koppel waar alles niet meer koek en ei is, op een aangename manier uit elkaar gaan en een manier vinden om met de gevolgen om te gaan? Het principe van confederalisme komt dan op tafel, we bekijken de mogelijke scenario’s en we denken dapper na over hoe we naast elkaar, maar toch gescheiden kunnen samenleven. Zoniet is er een reëel risico dat we terechtkomen in een kleurloos land waar een extreemrechtse beweging de plak zwaait.

Actuele commentaren

Risico Openbaarmaking: Handelen in financiële instrumenten en/of cryptovaluta gaat gepaard met een hoog risico, zoals de kans dat u het volledige of een deel van het geïnvesteerde bedrag verliest. Daarom is deze activiteit niet voor alle beleggers geschikt. De koersen van cryptovaluta zijn zeer veranderlijk en kunnen worden beïnvloed door externe factoren zoals financiële, regelgevings- of politieke gebeurtenissen. Als u op marge handelt, zijn de financiële risico's nog hoger.
Voordat u besluit te handelen in financiële instrumenten of cryptovaluta, moet u volledig op de hoogte zijn van de risico's en kosten die zijn geassocieerd met de handel op financiële markten. U dient hierbij rekening te houden met uw beleggingsdoelen, ervaring en bereidheid om risico te aanvaarden. Win indien nodig het advies van een expert in.
Fusion Media herinnert u eraan dat de gegevens die op deze website worden vermeld niet per definitie geheel actueel of accuraat zijn. De gegevens en koersen op de website zijn niet altijd verstrekt door een markt of beurs, maar kunnen ook afkomstig zijn van marktmakers. Daarom zullen de koersen mogelijk niet accuraat zijn en kunnen zij afwijken van de daadwerkelijke koers op een markt. Het zijn indicatieve koersen die niet geschikt zijn voor handelsdoeleinden. Fusion Media en de partijen die de op deze website vermelde gegevens verschaffen, aanvaarden geen aansprakelijkheid voor eventuele verliezen of schade als gevolg van uw handelstransacties of uw gebruik van de op deze website vermelde informatie.
Het is verboden de gegevens op deze website te gebruiken, op te slaan, te reproduceren, weer te geven, te wijzigen, versturen of verspreiden zonder expliciete schriftelijke toestemming vooraf van Fusion Media en/of de partij die de gegevens heeft verschaft. Alle intellectuele eigendomsrechten worden voorbehouden door de partijen en/of beurzen die de op deze website vermelde gegevens verschaffen.
Fusion Media zal mogelijk een vergoeding ontvangen van de adverteerders op de website op basis van uw interactie met hun advertenties.
De Engelse versie van deze overeenkomst is de leidende versie en heeft voorrang bij eventuele discrepanties tussen de Engelse versie en de Nederlandse versie.
© 2007-2024 - Fusion Media Limited. Alle rechten voorbehouden.