Geopolitieke spanningen zijn van alle tijden en op het moment dat de spanningen oplopen reageren financiële markten hierop. Deze week barst het cijferseizoen los en weten beleggers weer waar ze staan met hun investeringen. In de Verenigde Staten wordt voor de bedrijven uit de S&P 500 een winstdaling van een kleine 2 procent verwacht. Dat zal naar alle waarschijnlijkheid overtroffen worden. Zo bezien zullen de bedrijfsresultaten verdere koersstijgingen op de beurs niet in de weg staan.
Het gevaar komt dan ook niet zozeer uit deze hoek. De grote vraag is of die andere bepalende factor, de rente nog lang laag blijft. De algemene opinie is dat dit wel het geval is, maar ja, die zit er wel vaker naast. De hoogte van de rente wordt bepaald door de inflatie en die is al jaren nagenoeg afwezig. Voormalige bankpresidenten Mario Draghi en Janet Yellen waarschuwden afgelopen week niet voor niets voor Japanificatie. Wat dat betreft paste de Amerikaanse loongroei zoals die tijdens de publicatie van het meest recente banencijfer naar voren kwam precies in dat straatje. Op jaarbasis viel de loongroei terug van 3,1 naar 2,9 procent, het laagste percentage sinds juni 2018.
Er is een aantal factoren in de economie en samenleving dat per definitie deflatoir is. De globalisering als gevolg van technologische ontwikkelingen als internettoepassingen, robotisering, 5G-netwerken en kunstmatige intelligentie als ook maatschappelijke ontwikkelingen als vergrijzing en arbeidsmigratie zorgen voor druk op de prijsontwikkeling. In Japan is die vergrijzing al langer het geval, maar tegenwoordig is het in Europa ook volop gaande. Hierdoor kan de ECB stimuleren wat ze wil, maar inflatie lijkt er niet te komen. Ouderen geven nu eenmaal minder uit en sparen meer. Wel raken de effecten op die opgekocht kunnen worden door de centrale bank en als we niet uitkijken, zal dit leiden tot wat in Japan al langer het geval is: het opkopen van aandelen van bedrijven.
Christine Lagarde weet dit ongetwijfeld ook en zal daardoor niet ineens haar beleid wijzigen. Zij zal haar beleid, net als haar voorganger, baseren op actuele economische data. Blijkt het nodig om de rente lang laag te houden en het opkoopprogramma op te voeren, dan zal ze dat vast niet nalaten. Centrale banken hebben in deze nu eenmaal minder beleidsruimte dan vaak wordt aangenomen. Wanneer de economie in zwaar weer komt kan een centrale bank niets anders dan de markten tegemoet komen. Daarom zullen (ex-)centrale bankiers ons wel voortdurend blijven bestoken met proefballonnetjes, maar dat is meer om de markten voor te bereiden op het later te verwachten beleid. Ook de ECB kan niet veel anders dan het voeren van een ruim monetair beleid, of Lagarde het nu wil of niet. Als ze daarvan zou afwijken, prijst ze de eigen Europese economie uit de markt. Daarom zal zij waarschijnlijk inzetten op een Green Deal om de Europese ambities wat betreft de uitstoot van CO2 te helpen realiseren. Ook zal ze een aantal doelstellingen als de inflatiedoelstelling en de financiële stabiliteit, het versterken van de weerbaarheid van banken, opnieuw tegen het licht houden.