Mediation of vechtscheiding?

Handelsakkoord

Vorige week tekenden de Verenigde Staten en China in het Witte Huis een zogenaamd Fase 1-akkoord. Deze nieuwe handelsovereenkomst moet een einde maken aan de reeds twee jaar durende handelsstrijd. Volgens velen is dit voorlopige akkoord niet meer dan een gewapende vrede tussen de twee strijdende partijen.

Minder heffingen

Het door president Trump en vicepremier Liu He ondertekende document telt 86 pagina’s. De Verenigde Staten schrappen een voorgenomen extra tarief van 15 procent op 160 miljard dollar aan Chinese goederen, waaronder telefoons, computers, speelgoed en kleding. Een eerder ingevoerd tarief van 15 procent op 120 miljard dollar aan import wordt gehalveerd. Het tarief van 25 procent op 250 miljard aan Chinese import dat al langer gold, blijft wel van kracht. China schrapt onder meer een heffing van 25 procent op Amerikaanse auto’s. Daarnaast zegt het toe de invoer vanuit de Verenigde Staten op te voeren, naar een bedrag van 200 miljard dollar. Daaronder vallen onder andere 40 miljard dollar aan landbouwproducten. Verder belooft China Amerikaanse patenten beter te beschermen, meer financiële diensten uit de Verenigde Staten af te nemen en de koers van de renminbi niet te manipuleren.

Kanttekeningen

Hier kunnen de nodige kanttekeningen bij worden geplaatst. Zo heeft China wel vaker beloften voor bescherming van patenten gedaan. Die zijn niet eenvoudig af te dwingen. Maar vooral het genoemde bedrag van 200 miljard dollar lijkt erg ambitieus. China importeerde nooit meer dan 185 miljard dollar uit de Verenigde Staten. Het is maar de vraag of China deze doelstellingen gaat halen. Het zal bovendien tot het verleggen van handelsstromen leiden. Het betreft immers goederen die nu ergens anders vandaan komen. Dit akkoord maken de Verenigde Staten bovendien erg afhankelijk van China in de toekomst.

Uitverkoop

In maart 2018 tweette de Amerikaanse president dat handelsoorlogen gemakkelijk te winnen waren. Dat is maar zeer de vraag. Want wat zijn de Verenigde Staten de afgelopen twee jaar eigenlijk opgeschoten? Twee jaar geleden bedroeg het gemiddelde Chinese tarief op Amerikaanse goederen en diensten 8 procent. Het gemiddelde Amerikaanse tarief op Chinese goederen 3,7 procent. Eind vorig jaar waren deze tarieven na verschillende rondes van verhogingen gestegen naar 21 procent aan beide zijden. De Fase 1-deal reduceert de tarieven naar 19 tot 20 procent. De fanfare rond het getekende akkoord lijkt dus enigszins overdreven. De Democraten stelden teleurgesteld vast dat Trump uitverkoop heeft gehouden met deze Fase 1-deal. Hij had zich harder moeten opstellen. Want laat dat duidelijk zijn, de Democraten zijn het met Trump vrijwel nergens over eens, maar wel wanneer het de handelsoorlog met China betreft.

Technologische dominantie

Maar een handelsoorlog winnen? De afgelopen twee jaar heeft de Amerikaanse economie behoorlijk wat schade opgeleverd. Schade die slechts door krachtig ingrijpen van de centrale banken voor een deel teniet kon worden gedaan. Maar waar staan we nu? In Fase 2 gaat beslist worden of het huwelijk tussen de Verenigde Staten en China nog te redden valt, of dat het uiteindelijk uitdraait op een vechtscheiding. Want de serieuze problemen zoals intellectueel eigendom, diefstal van technologie en staatssubsidies zijn even geparkeerd om pas in Fase 2 aan de orde te komen. Het gaat bij de verdere onderhandelingen al lang niet meer over de wederzijdse handel. Het gaat om niets minder dan technologische dominantie. De positie waarin ASML (AS:ASML) zich nu bevindt is hier een voorbeeld van. En in het kielzog van de technologie volgen economische, militaire en politieke macht.

Mediation of vechtscheiding?

De ene huwelijkspartner krijgt steeds meer te zeggen en de ander verliest gaandeweg aan invloed. Een decennialang huwelijk loopt mogelijk op zijn eind. Volgt er een scheiding? Het valt niet te verwachten dat China haar doelstellingen laat varen. Het handelsakkoord is daarom niet meer dan een pas op de plaats. Beide kemphanen kopen op deze wijze tijd. Trump om de verkiezingen te kunnen winnen en Xi om de afkoelende economie aan te pakken. Mocht Trump herkozen worden, dan wordt hij voor China nog onvoorspelbaarder. Vandaar dat China werkt aan nieuwe vormen van barbaren-management: hoe terug te slaan zonder de relatie kapot te maken. Toegeven aan de Verenigde Staten zonder de eigen doelstellingen op te hoeven geven. Toch een vorm van mediation dus. Eén ding staat vast dit jaar: Fase 2 wordt aanmerkelijk spannender dan Fase 1.