Staatsbezoek
Eind 2017, ruim twee jaar geleden, was president Trump op staatsbezoek in Beijing. De Chinezen hoopten van hun kant op een “zwaar symbolisch, licht inhoudelijk bezoek”. President Xi had niet zoveel nodig van de Verenigde Staten en kon zich prima vinden in de toenmalige status quo. Hoe minder er tijdens Trump’s bezoek zou worden besloten en hoe meer hij onder de indruk was van China, hoe beter China zijn positie als supermacht-in-wording zou kunnen verstevigen. Trump van zijn kant liet niet na zijn ambtsgenoot de hemel in te prijzen. Hij was opvallend mild en vertelde alle begrip te hebben voor het grote handelsoverschot van China met de Verenigde Staten.
De Verboden Stad
Tijdens dit bezoek werd Trump tevens uitgenodigd voor een bezoek aan de Verboden Stad. Hij was de eerste buitenlandse leider die deze eer te beurt viel. Het paste precies in het Chinese spel Trump gunstig te stemmen en vooral indruk op hem te maken. Tijdens dit bezoek werd tussen de regels door subtiel aan de Amerikaanse president medegedeeld dat China de weg naar een herstel van zijn historische status als wereldmacht gedecideerd was ingeslagen. Voor China geldt wereldheerschappij immers als een natuurlijk gegeven, een herstel van de oude situatie uit het verleden. Dit herstel zou hoe dan ook plaatsvinden aldus de Chinezen, linksom of rechtsom. Trump hoorde het aan en kon het er mee doen.
Begin handelsconflict
Dat was in november. Een paar maanden later kondigde de Amerikaanse president zijn eerste importheffingen op Chinese producten aan. De handelsoorlog was begonnen. Inmiddels zijn we al weer bijna twee jaar en veel wederzijdse tariefsverhogingen verder. De Amerikanen hebben vooral moeite met de omgang van China met intellectueel eigendom en de eis van China iedere investering in het land via een joint venture te laten lopen. China wordt bovendien van valutamanipulatie beschuldigd. Het is velen in ieder geval duidelijk dat het handelsconflict tussen de beide economische grootmachten vooral technologische dominantie als inzet heeft. Superioriteit op technologisch gebied betekent immers economische dominantie en uiteindelijk ook politieke en militaire macht. Kortom, het gaat niet om tarieven maar om de status van supermacht. China daagt de Verenigde Staten uit en de Verenigde Staten proberen dit te pareren.
De bovenliggende partij
Trump mag graag laten weten dat China wel een handelsakkoord wil sluiten maar dat hij niet zo’n haast heeft. Het moet tenslotte wel een goede overeenkomst zijn, anders hoeft het wat hem betreft niet. De Verenigde Staten lijden ogenschijnlijk minder schade van deze handelsoorlog dan China. Dat is echter maar de vraag. Het heeft er steeds meer van weg dat niet de Verenigde Staten, maar China de bovenliggende partij is in dit conflict. Steeds lijken beide partijen er dicht bij te zijn, maar iedere keer wordt de ondertekening van een overeenkomst weer uitgesteld. Gaat er nog wel een akkoord komen?
The Rolling Stones
In het westen maken we wellicht de misrekening dat China net als wij sterk gericht is op de korte termijn. Dat zijn de Chinezen niet. Waar Trump al druk bezig is met zijn herverkiezing van volgend jaar, is zijn ambtsgenoot Xi gekozen voor het leven. Bovendien zien de Chinezen een eventuele economische vertraging als een tijdelijk, maar te overkomen probleem. Het is slechts een horde op weg naar de status van supermacht. Daar waar Trump vanwege zijn herverkiezing, de druk van de beurs en een dreigende impeachment steeds verder onder tijdsdruk komt te staan, laten de Chinezen het nummer van The Rolling Stones nog maar eens uit hun Huawei-phones knallen: “Time is on our side, yes it is”.
Trump versus de VS
Hoe langer de handelsbesprekingen duren, hoe meer Trump onder druk komt te staan. Hoe groter de kans dat hij uiteindelijk onder steeds minder gunstige omstandigheden een akkoord moet sluiten waar de Chinezen als grote winnaar uit tevoorschijn zullen komen. Een positie die niet te benijden is voor de Amerikaanse president. Uiteindelijk dreigt hij zijn land in de wereld steeds verder te isoleren. Anderen – bijvoorbeeld de Europese Unie – zullen immers steeds meer geneigd zijn de zijde van de winnaar te kiezen. Uit puur eigenbelang. Trump kan het tij nog keren. Door meer toe te geven dan hij eigenlijk van plan was. Dan maar geen president na de volgende verkiezingen. Maar daarmee brengt hij de positie van de Verenigde Staten niet langer in gevaar.