Op de forexmarkten is de koers van de Zuid-Afrikaanse rand lichtjes gestegen ten opzichte van zowel de dollar als de euro nadat de omstreden president Jacob Zuma zijn ontslag aankondigde. Zuma had 9 jaar aan het hoofd van zijn land gestaan.
De druk op de president was onhoudbaar geworden, zodat hij weinig andere keuzemogelijkheden had dan het aankondigen van zijn ontslag. Het ANC, de partij die in Zuid-Afrika aan de macht is en aan het hoofd waarvan hij tot voor enkele weken stond, had aangedrongen op zijn ontslag. Wanneer hij dat niet gaf, zou er een motie van wantrouwen tegen hem zijn ingediend.
De 2 ambtstermijnen van Jacob Zuma werden vooral gekenmerkt door tal van corruptiezaken en door politieke schandalen. De affaire « Nkandla », waarbij 20 miljoen rand aan overheidsgeld werd gebruikt voor het herstel van het presidentiële verblijf, was de druppel die de emmer dit overlopen. Na dit schandaal was ook voor zijn eigen clan de maat vol.
Zuma betaalt anderzijds ook de prijs voor zijn omstreden relaties met de familie Gupta, een familie van rijke zakenmensen van Indiase afkomst, die gedurende jaren speciale voorrechten genoot.
Daarnaast werd Zuma ook de nederlaag van het ANC bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2016 aangewreven. Die partij behaalde toen haar slechtste uitslag sinds de komst van de democratie in het land in 1994. Belangrijke steden als Johannesburg en Pretoria vielen toen in handen van de politieke oppositie.
Geen enkele vernedering bleef de president bespaard. In december, bij de verkiezingen binnen het ANC die een opvolger voor Jacob Zuma moesten aanduiden, beet zijn ex-vrouw Nkosazana Dlamini-Zuma, die door hem werd gesteund, in het zand tegen Cyril Ramaphosa.
Het vertrouwen van de financiële markten terugwinnen
Het aanduiden van een nieuwe topman aan het hoofd van de partij opgericht door Nelson Mandela bood in ieder geval het voordeel dat er een einde kwam aan de politieke onzekerheid. Tevens werd een halt toegeroepen aan de depreciatie van de koers van de rand. Dat werd enkele weken geleden door de gouverneur van de Zuid-Afrikaanse centrale bank in Davos nog eens duidelijk benadrukt.
Buiten het doen vergeten van de corruptieschandalen zal Cyril Ramaphosa ook het vertrouwen van de investeerders moeten terugwinnen, zodat de kapitaalvlucht stopt. De schandalen tijdens het Zuma-tijdperk hadden die vlucht in de hand gewerkt.
De nieuwe bewindvoerders zullen ook het vertrouwen van de ratingagentschappen moeten herwinnen, want deze hebben de ratings voor de Zuid-Afrikaanse schulden drastisch verlaagd naar aanleiding van de corruptieschandalen.
Andere uitdagingen zijn de torenhoge werkloosheidsgraad, die met 30% van de bevolking één van de strijdpunten van de presidentsverkiezing van volgend jaar zal worden. Ook de economische groei zal centraal staan in de campagne.
Enkele ideeën om in rand te investeren
De beleggers die geloven in de Zuid-Afrikaanse rand vinden in onze selectie heel wat ideeën. Zo is er de nieuwe obligatie van KwF, met een coupon van 7,50% en terugbetaalbaar in 2022. Deze obligatie heeft de hoogst mogelijke rating (AAA bij Standard & Poor's), zodat het risico beperkt blijft tot de munt.
Daarnaast is het natuurlijk ook mogelijk om te beleggen in Zuid-Afrikaanse bedrijven in dollars. Een voorbeeld is de obligatie van elektriciteitsbedrijf Eskom met looptijd tot 2021 en vaste coupon van 5,75%. De obligaties van deze emittent zijn in november zwaar onderuit gaan in reactie op berichten over mogelijke serieuze liquiditeitsproblemen.
Een andere mogelijkheid is de obligatie van transportbedrijf Transnet met coupon van 4% en looptijd tot juli 2022. Deze obligatie noteert momenteel aan 96,87%,waardoor het rendement 4,75% bedraagt. Dit bedrijf was de afgelopen maanden verwikkeld in een schandaal waarin ook softwarebedrijf SAP en de rijke familie Gupta in betrokken waren.
