Een opmerkelijk draai
Een opmerkelijke draai. Na het spectaculaire herstel op de beurzen hebben beleggers de focus verlegd van de handelsoorlog naar het volgende agendapunt van de Amerikaanse president. De zorgen over de importheffingen hebben plaats gemaakt voor de ophef over de aankomende belastingverlagingen. Een belastingwet door Trump zelf reeds de Big Beautiful Bill (BBB) genoemd. Zorgen over de gevolgen van de importheffingen – hogere prijzen, lagere groei – hebben plaatsgemaakt voor angsten voor de gevolgen van de uitdijende Amerikaanse staatsschuld.
Moody’s
Kredietbeoordelaar Moody’s gaf afgelopen vrijdag reeds het startsein met zijn verlaging van de Amerikaanse kredietwaardigheid. Het begrotingstekort is met 7 procent al absurd hoog. De staatsschuld is nu al 100 procent van het BNP. Volgens de kredietbeoordelaar zal het Republikeinse begrotingsplan het tekort naar 9 procent doen oplopen. De staatsschuld zal stijgen naar 134 procent. Het enthousiasme van beleggers om Amerikaanse staatsobligaties te kopen was al niet groot. De komst van de BBB zal niet bijdragen aan de financiering van de staatsschuld. Vandaar die afwaardering.
What else is new
De markten reageerden echter met een grote gaap. “What else is new”, was de reactie. De aanvankelijke daling op de aandelenmarkten trok gedurende de dag weer grotendeels bij. De rente op 10-jaars staatsleningen stond aan het einde van de dag slechts twee basispunten hoger dan voor de aankondiging van Moody’s. Gaap. Moody’s had de markten iets proberen duidelijk te maken wat al lang bekend was.
De BBB
Beleggers kijken echter wel met grote belangstelling uit naar de komst van de BBB. Vooralsnog moet deze wet eerst nog worden aangenomen door het Congres. Ondanks de meerderheid van de Republikeinse partij in beide huizen is dat nog geen voldongen feit. Een kleine minderheid van fiscale haviken binnen Trumps eigen partij ligt nog dwars. Voor de president een reden om de noodzaak van deze wet nog eens te benadrukken. Het is volgens hem de grootste belastingverlaging in de geschiedenis.
Een voortzetting van de TCJA uit 2017
De BBB is in eerste instantie een voortzetting van de in 2017 – tijdens Trumps eerste termijn – ingevoerde belastingverlaging. De Tax Cut and Jobs Act van 2017 loopt eind dit jaar namelijk af. Niet verlengen zou een forse belastingverhoging tot gevolg hebben. Niet echt bevorderlijk voor een reeds afkoelende economie en krimpende consumentenbestedingen. Een ramp voor de beurzen. Daarnaast zouden onder meer belastingaftrek voor klimaatinvesteringen, de gezondheidszorg en aftrekposten op lokaal niveau eraan moeten geloven.
De SLR
Een ander voorstel behelst een mogelijke versoepeling van de Supplementary Leverage Ratio (SLR). Banken hoeven bij zo’n versoepeling niet langer verplichte reserves als dekking voor staatsobligaties aan te houden. Het zou veel liquiditeiten vrijmaken. In een markt waarin kopers van obligaties schaarser worden en de volatiliteit soms gevaarlijk oploopt geen overbodige maatregel. Volgens banken bevordert deze maatregel juist het aanhouden van staatsobligaties.
Meer schuld
Volgens de onafhankelijke rekenkamer van het Congres leidt de BBB tot een verhoging van het begrotingstekort van 3800 miljard dollar. Zou de BBB permanent verlengd worden zelfs tot een tekort van 5300 miljard dollar. Niet ondenkbaar gezien de historie van het Congres. Het zal de jaarlijkse rentelast van de VS verder doen exploderen. Veel uitstaande obligaties stammen nog uit het ultra lage rentetijdperk en zijn aan aflossing toe. Naar schatting gaat het om zo’n 8000 miljard dollar. En dat met de huidige rente van 4 tot 5 procent, afhankelijk van de looptijd.
Wie gaat dat betalen?
Volgens de regering Trump zouden vooral de importheffingen deze tekorten moeten dekken. Naast de bezuinigingen op de Federale overheid. De markten hebben daar echter zo hun twijfels over. Een grootschalige belastingverlaging op een moment dat het tekort al de pan uitrijst lijkt niet bij te dragen aan het vertrouwen. De stijgende rente op staatsleningen en de dalende dollar lijken een vlucht van buitenlands beleggers uit de VS te impliceren. De VS steken zich steeds dieper in de schulden en wie gaat dat financieren?
Is dat erg?
De VS moeten steeds meer lenen om de economie draaiende te houden. Op de lange termijn inderdaad een onhoudbare situatie. Maar voorlopig betekent het feitelijk niets anders dan dat de overheid de economie op grote schaal stimuleert. De staat leent geld van spaarders om daarmee de rente aan beleggers in staatsleningen te kunnen vergoeden. Geld dat uiteindelijk de economie weer instroomt. Al die obligatiebeleggers zullen hun ontvangen rente weer gaan besteden of herbeleggen. BBB is slecht voor de AAA-rating, maar mogelijk goed voor de beurs.
Fiscale dominantie
De VS bevinden zich reeds geruime tijd in een situatie van fiscale dominantie. De staatsschuld is zo omvangrijk geworden dat de overheidsfinanciën het monetaire beleid van de centrale bank volledig overvleugelen. Eigenlijk heeft de staat het beleid van kwantitatieve verruiming van de centrale bank gewoon overgenomen. Sterker nog, de staat dwingt de Federal Reserve op zeker moment de rente te verlagen of zelfs weer over te gaan tot een nieuwe ronde van QE. Die enorme golf van staatsleningen moet immers wel betaalbaar blijven. En mochten de kopers staken, tsja, dan rest nog die ene lender of the last resort. Zo dwingt Trump de Federal Reserve uiteindelijk toch op de knieën. Dit gaat goed zo lang het goed gaat.