Wie vrede wil…
Si vis pacem, para bellum luidt een latijns gezegde. Deze wijsgerige spreuk kent zijn oorsprong vier eeuwen voor Christus en werd later vooral door de Romeinen in ere gehouden. Het betekent zoveel als wie naar vrede verlangt bereide zich voor op oorlog. Na de val van de Berlijnse Muur in 1989 verdween deze manier van denken in de westerse wereld steeds meer naar de achtergrond. De Russische dreiging was immers ten einde en het vredesdividend werd gretig geïncasseerd. Er kon fors bezuinigd worden op de defensiebudgetten.
Dovemansoren
Herhaalde oproepen van diverse Amerikaanse presidenten aan andere NAVO-leden om meer geld in defensie te steken waren aan dovemans oren gericht. De gelden kregen een andere aanwending. Oorlogen op ons continent behoorden tot het verleden. De langdurige vrede op het Europese continent bevestigde ons gelijk. Tot twee jaar geleden het Russische leger Oekraïne binnenviel. Opeens bleek de wereld weer een stuk gevaarlijker.
Zeitenwende
De inval van de Russen in Oekraïne heeft alles veranderd. De Duitse bondskanselier sprak enkele dagen na de inval van een Zeitenwende. Het doorgaans pacifistische Duitsland kondigde aan meer dan 100 miljard euro in defensie te gaan investeren. De Franse president stelde dat Europa een économie de guerre nodig had. In ons land riep een ruime meerderheid van de Tweede Kamer pensioenfondsen op om meer in defensie te investeren. De vijf grootste pensioenfondsen van ons land beleggen momenteel 0,1 procent van hun vermogen in de wapenindustrie. Dit tot openlijke woede van onze minister van Defensie.
De wereld is ruiger geworden
Een paar weken geleden deed de president van de Europese Commissie er tijdens de veiligheidsconferentie in München nog een schepje bovenop. Volgens haar is de wereld ruiger geworden en moeten we meer uitgeven aan defensie, het geld beter besteden en vooral ook in ons eigen werelddeel. De helft van de Europese uitgaven dienen in Europa neer te slaan. De opmerking van presidentskandidaat Trump niet garant te willen staan voor de veiligheid van NAVO-leden die te weinig aan defensie uitgeven zal zeker aan de huidige stemming hebben bijgedragen.
Grotere defensiebudgetten
Al in 2022 stegen de Europese defensie-uitgaven naar 345 miljard euro. Ter vergelijking, het defensie budget van de VS beslaat momenteel 790 miljard euro. De bedoeling is dat de Europese defensiebegrotingen de komende vijf jaar telkens met 10 procent per jaar groeien. Daarnaast wil Brussel dat Europese defensiebedrijven hun productie opvoeren of nieuwe wapensystemen ontwikkelen ondersteund door een garantiesysteem voor betalingen en afnames. De Europese Investeringsbank meldde opeens zijn rol in defensie en veiligheid te willen versterken.
Defensie-aandelen knallen omhoog
De vraag naar wapens, munitie, drones, nachtkijkers, gevechtsvliegtuigen, pantservoertuigen en andere militaire hardware zal toenemen. Een mooie winst- en omzetgroei ligt in het verschiet. Getuige de koersontwikkeling van de grootste defensie-aandelen lijkt dat te kloppen. Zo zijn de koersen van bijvoorbeeld Rheinmetall (ETR:RHMG), Saab (ST:SAABb), Leonardo (BIT:LDOF) en BAE Systems (LON:BAES) de afgelopen twee jaar één of meerdere keren over de kop gegaan.
Iets vreemds
Er is echter iets vreemds aan de hand. Daar waar de Europese producenten koerswinsten lieten optekenen waar zelfs de Magnificent Seven hun vingers bij kunnen aflikken, blijven de koersen van Amerikaanse wapenproducenten achter. En niet zo’n beetje ook. Zo staan de aandelen van gerenommeerde wapenfabrikanten als Lockheed Martin (NYSE:LMT) (F 35), Northrop Grumman (NYSE:NOC) (AWACS) en Raytheon (NYSE:RTN) (kruisraketten) op verlies. Dat terwijl de S & P 500 aan een mooi jaar bezig is.
Disfunctionerende politiek
De grote Amerikaanse wapenproducenten hebben hun winsten sinds de inval in Oekraïne echter volledig zien verdampen. Dat heeft alles te maken met het functioneren van de Amerikaanse politiek. Of beter gezegd het disfunctioneren. Als gevolg van de voortdurende strijd over het schuldenplafond en de begroting is het budget van het Pentagon bevroren. Het Congres moet nog steeds het defensiebudget voor 2024 aannemen. Hoewel de zes grootste defensiebedrijven van de VS orders hebben geboekt ter grootte van meer dan 500 miljard dollar kunnen ze voorlopig niets.
Een bijkomend probleem
De grote wapenfabrikanten uit de VS realiseren het grootste deel van hun omzet via het Pentagon. Lockheed voor 75 procent en Northrop Grumman voor 86 procent. Mocht Trump herkozen worden dan wordt het er waarschijnlijk niet beter op. Hij heeft immers de intentie de VS uit allerlei conflicthaarden terug te trekken. Een afname van het commitment van de VS aan de NAVO zal ook zeker niet tot meer Europese bestellingen bij Amerikaanse fabrikanten bijdragen.
“The times, they are a-changin”
Hier lijkt dus een unieke situatie te ontstaan. De VS zijn sinds de kredietcrisis leidend op de financiële markten, mede door hun technologische dominantie. In de wereldwijde wapenwedloop zou wereldmacht VS echter achterop kunnen raken. Met de nodige gevolgen van dien. Vergeet immers niet de enorme innovatieve kracht die er uitgaat van de ontwikkeling van nieuwe wapens. Veel, zo niet alle, technologische innovaties zijn ooit ontstaan in de wapenindustrie. “The times, they are a-changin” zong de Amerikaanse zanger Bob Dylan ooit. Inderdaad.