Een tweet
Gisteren steeg plots de prijs voor een vat olie zeer explosief. Zo liep de prijs voor een vat Brent crude op naar 36,29 dollar, een stijging van niet minder dan 47 procent. Nooit eerder steeg de olieprijs zo hard op één enkele dag. De prijsstijging volgde op een tweet van president Trump waarin hij melding maakte van een mogelijk akkoord tussen Rusland en Saoedi-Arabië over hernieuwde productiebeperking. Er werd gesproken over een mogelijke beperking van 15 miljoen vaten per dag. Een ongekende reductie.
Twijfel
Niet veel later begon de olieprijs al weer enige hoogte te verliezen. Er werd in de oliemarkt hier en daar getwijfeld aan dit akkoord. Een dergelijke productiebeperking zou immers historisch zijn. Uit het Kremlin kwam vrij snel een ontkenning en ook Saoedi-Arabië wilde slechts kwijt dat een productiebeperking van een dergelijke omvang alleen met volledige instemming van de volledige OPEC zou kunnen plaatsvinden. En niet in een één-tweetje met Rusland. Bovendien zou kroonprins Mohammed bin Salman nooit een akkoord sluiten zonder een gelijktijdige reductie in de Verenigde Staten. Een OPEC-official liet zich fijntjes ontvallen dat Trump gesproken had nog voor zijn brein was “aangezet”. De olieprijs zakte weer wat maar zou uiteindelijk toch met een flinke winst sluiten ten opzichte van de dag ervoor. De markt gaf het bericht blijkbaar toch het voordeel van de twijfel.
Zwaar kwartaal
Bovenstaande ophef over een tweet en de felle marktreactie geven echter eens te meer aan hoe zeer het water aan de lippen staat in de oliemarkt. De olieprijs heeft immers een rampzalig kwartaal achter de rug. Nog nooit eerder daalde het zwarte goud met 65 procent in drie maanden tijd. De oliemarkt staat in vuur en vlam. Met name de Amerikaanse schalieproducenten hebben de grootste moeite het hoofd boven water te houden. De kosten om naar olie te boren liggen ver boven de actuele marktprijs. Veel schalieproducenten bevinden zich op de rand van een faillissement. Daar komt nog bij dat veel van deze producenten gevestigd zijn in de staat Texas. Texas wordt nu nog gedomineerd door de Republikeinen maar verandert in rap tempo in een swingstate en is voor de herverkiezing van Trump van levensbelang.
Twee oorzaken
De spectaculaire daling van de olieprijs heeft twee oorzaken. Enerzijds is er de olie-oorlog tussen Rusland en Saoedi-Arabië. Beide landen hebben de oliekraan volledig opengedraaid met een hoger aanbod tot gevolg. Anderzijds is er de coronacrisis waardoor de wereldeconomie voor een groot gedeelte stil ligt. Fabrieken draaien op halve kracht, vliegtuigen vliegen nauwelijks meer en op de snelwegen lijken files iets van vroeger. Nu is die olie-oorlog tussen de twee grote producenten overigens weer het gevolg van het virus. Want zonder het virus zou de prijs nooit zo ver zijn gedaald. De olie-oorlog heeft bovendien een sterk politiek karakter. Want zowel Rusland als Saoedi-Arabië zouden graag de Amerikaanse schalieproducenten een kopje kleiner willen maken. Iets wat ze zou kunnen gaan lukken.
Vraaguitval
Het is echter zeer de vraag of een productiebeperking – van welke omvang dan ook – echt zoden aan de dijk zou zetten. De prijsdaling lijkt vooral een gevolg van de sterk ingezakte vraag naar olie. Volgens het Internationaal Energie Agentschap kan de vraag naar olie komend kwartaal met zo’n 30 miljoen vaten per dag gaan zakken. Gezien de wereldwijde lockdown niet zo’n irreële inschatting. Tegen een dergelijk gedaalde vraag valt nauwelijks productie te beperken. Rusland, Saoedi-Arabië en de Verenigde Staten zouden gedrieën hun volledige olieproductie naar nul moeten terugschroeven om vraag en aanbod weer in balans te brengen. Gaat niet gebeuren.
Onvoorspelbaar virus
En waarom zouden de Russen hun ingezette beleid om de schalieproducenten onder druk te zetten beëindigen precies op het moment dat ze succes lijken te hebben? Zo bezien lijkt de opleving van de olieprijs gisteren niet meer dan een stevige bearmarket rally. Zoals bekend vinden de grootste koersstijgingen vaak plaats in bearmarkets. Zo waarschijnlijk ook deze keer. Bedenk dat veel speculatieve beleggingsfondsen in vooral New York en Londen short zaten in olie en plots hun posities moesten dekken. Dat heeft dan een forse opgaande beweging tot gevolg. Wanneer de grote olieproducenten hun productie verder gaan beperken is dat niet uit weelde, maar omdat ze zich aan de gewijzigde marktomstandigheden moeten aanpassen. Helaas voor Trump ligt het lot van de schalieproducenten niet in handen van hem maar van een onvoorspelbaar virus.