De draak en de Europese politieke tombola

Zachtjes aan horen we steeds meer positieve geluiden over de stand van de economie in de Verenigde Staten. Het consumentenvertrouwen steeg in september tot het hoogste niveau in vijf jaar en dat is de drager onder verdere economische groei. Ook de aanvragen werkloosheidsuitkeringen vielen mee. Althans, ze waren beter dan verwacht. Er werden 30.000 uitkeringen minder aangevraagd dan de vorige keer. Dat wil overigens niet zeggen dat deze mensen ook daadwerkelijk een baan hebben gekregen. Maar ook daar gaat het niet heel erg slecht mee.

Vorige week vrijdag kwamen er al positieve cijfers naar buiten over de groei van het aantal nieuwe banen. Hoewel de groei nog niet de beoogde 200.000 banen per maand haalt die nodig is om de werkloosheid terug te brengen naar de 3%, is de dip die we in de zomermaanden zagen blijkbaar voorbij. En vandaag kwam daar nog bij dat het begotingstekort reeds een aantal maanden achter afneemt. De Europese beurzen stegen halverwege de week op al dat goede nieuws maar de in de VS lekte de punten weg. De Dow Jones sloot in verhouding met de AEX, veel lager.

Maar misschien komt dat wel omdat de Amerikanen naar de crisis in Europa kijken. De beleggerswereld wacht op een beslissing van Spanje om een greep te doen uit het noodfonds maar vrijdag zei de Spaanse minister van financien dat er tijd is om verder na te denken over de aanpak van de Spaanse crisis.

Er is tijd omdat de ingrepen van de ECB rust hebben gebracht in de obligatiehandel en de financieringsgrondslag van de schulden hoog is maar volgens de Spaanse minister nog wel dragelijk. De 10 jaarsrente van Spaanse obligaties staat op 5,7% en dat is nog altijd te hoog op de langere termijn. Spanje geeft daarom veel korte leningen uit met een looptijd van maximaal 3 jaar waarop de rente onder de 3% staat.

Ondertussen waarschuwen beleidsmakers van de EU, IMF en ECB dat Spanje niet te lang moet wachten met een aanvraag omdat het sentiment op de financiele markten snel kan omslaan. Maar de Spaanse regering verwacht nog grotere offers te moeten maken als zij de Trojka toelaten op hun grondgebied. De miljarden euro’s aan bezuinigingen die reeds zijn doorgevoerd, zijn onvoldoende voor de normen van begrotingsdiscipline.

Er zullen nieuwe eisen gesteld gaan worden en die vragen pijnlijke ingrepen in de sociale zekerheid en met name de pensioenen. En juist die laatste groep, de gepensioeneerden, zijn bij de bezuinigingsronden tot dusverre niet aangepakt. Premier Rajoy kan kiezen. Of hij maakt zich in een klap uiterst populair bij zijn collega’s in Europa maar moet daarvoor zijn geloofwaardigheid verliezen bij de Spaanse bevolking. Of hij kiest (om in ieder geval op de korte termijn) er voor om zijn eigen tempo van bezuinigingen aan te houden. Want zo lang de rente betaalbaar is en het financieringstekort daalt, dan is het geen Salomons keuze. De Spaanse bevolking gaat uiteindelijk over de premier en zijn volgende termijn en dat doen zijn collega’s uit Europa niet. Maar Rajoy moet weten dat het spelen met vuur is. De financiele markten kunnen hem dwingen om in actie te komen. Wij begrijpen het eigenlijk wel dat de Spaanse regering tot het uiterste moment wacht met het aanvragen van de gereserveerde 300 miljard maar voor macro-economisch minnende wereld, is het een politiek onvermogen.

Het zijn twee kanten van de spiegel. De Europese beleggers laten zich niet opschrikken en kijken naar de kleine hoopvolle economische nieuwsfeiten uit de VS, terwijl de Amerikanen de hand op de knip houden omdat zij eerst een steunaanvraag van de Spanjaarden willen voordat zij verder kijken.

Toch is het lang niet zo interessant als hetgeen er momenteel met Griekenland gebeurd. De Duitse premier Angela Merkel en Mark Rutte, hebben vele malen in het openbaar gezegd dat er geen extra geld naar de Grieken mag gaan maar als we Lagarde mogen geloven, de baas van het IMF, dan is een uitstel van 2 jaar respijt hard nodig. Afgelopen week zei Merkel het nog glashelder ’de Grieken moeten zich houden aan de afspraken die zijn gemaakt om een volgende trance te krijgen’ maar in die zelfde week zegt het IMF bij monde van zijn voorzitter dat het eigenlijk niet kan en neem maar van ons aan dat zij dondersgoed weet waar ze het over heeft. Er is geen keus, dus is de politieke spagaat een feit. Het is ‘Truth or Dare’ voor politici in de noordelijke Europese landen en voor Griekenland. Gooi het in de Europese tombola en er komt een draak tevoorschijn!