Fed vooruitblik: renteverhoging in aantocht; één stem kan doorslag geven

Terwijl de markten zich voorbereiden op de start van de tweedaagse beleidsvergadering van de Federal Reserve, die vandaag dinsdag begint, is de al lang bestaande verwachting dat het belangrijkste resultaat een tariefverhoging van 25 basispunten zal zijn naar een bereik van 1,75% - 2,00%. Met een kans van meer dan 90% dit laatste zal gebeuren, op basis van de Fed Rate Monitor Tool van Investment.com, zal zo'n verhoging zelf waarschijnlijk niet leiden tot bezorgdheid op de markten.

Handelaren hunkeren echter naar duidelijkheid over de bredere vooruitzichten van het monetaire beleid. En één enkele verschuiving in het stempatroon van de beleidsmakers van de Fed kan leiden tot hernieuwde volatiliteit en toenemende onrust op de markt.

Het rentebesluit, dat woensdag om 14.00 uur ET (18.00 GMT) zal worden aangekondigd, gaat niet alleen vergezeld van de verklaring van het Federal Open Market Committee (FOMC) maar ook van de kwartaalupdate van de economische projecties van de beleidsmakers, gevolgd door een persconferentie met Fed-voorzitter Jerome Powell die extra aanwijzingen zou kunnen geven over de vooruitzichten van de Amerikaanse centrale bank.

Frequentie renteverhogingen zwengelt volatiliteit aan

Als onderdeel van de economische projecties van afgelopen maart gaf het zogenaamde "dot plot" - dat anoniem de vooruitzichten van de rentetarieven van individuele Fed-beleidsmakers weergeeft - gemiddeld een totaal van drie te verwachten verhogingen in 2018 aan, met nog eens drie volgend jaar, als onderdeel van het plan van de Fed voor "verdere geleidelijke verhogingen van de federale rentevoet."

Gegevens over de toenemende inflatie tegen de achtergrond van een extreem krappe arbeidsmarkt zetten echter de speculatie in gang dat de Fed maar liefst vier verhoging in 2018 zou kunnen doorvoeren, inclusief de stijging die al in maart plaatsvond.

Dat zorgde op zijn beurt weer voor turbulentie op de markt, te beginnen in februari, wat eindigde met de eerste maandelijkse daling van de S & P 500 (-3,9%) in bijna een jaar. Het trok ook de year-to-date winsten van de Dow naar beneden, waardoor deze terugvielen tot slechts 1,5% nadat de blue chip index zijn beste jaarstart sinds 1987 had laten zien.

Ook begon het gefluister over een meer agressief Fed-beleid toe te nemen. Ongetwijfeld kwam dat aan het einde van die maand in een stroomversnelling, toen Powell voor het Congres getuigde dat "een deel van de tegenwind die de Amerikaanse economie in voorgaande jaren te verwerken kreeg, in rugwind veranderd is", onder verwijzing naar een stimulerend belastingbeleid en een opkomende vraag naar Amerikaanse exportproducten. "In de ogen van de FOMC zullen verdere geleidelijke federale renteverhogingen de beste resultaten opleveren voor al onze doelstellingen, voegde hij eraan toe.

Uit de reactie (of overreactie) van de markt bleek dat handelaren de opmerkingen van Powell als hawkish beschouwden, wat de mogelijkheid van vier renteverhogingen dit jaar bevestigt. Positieve economische gegevens en hogere inflatiecijfers versterkten daarop het idee dat de Fed een extra renteverhoging zou kunnen toevoegen aan de drie die al voor 2018 voorzien waren.

Terug naar eind mei echter, met markten die zenuwachtig zijn over de politieke ontwikkelingen in Italië en de vrees voor het uiteenvallen van de eurozone. De dreiging van een financiële crisis die de economie wereldwijd zou treffen, drukte de waarschijnlijkheid van een vierde stijging in december. Het idee van een extra stijging van de rente naar 2,25% - 2,50% werd de kop ingedrukt.

De bovenstaande grafiek toont duidelijk de schommelingen in de waarschijnlijkheid dat de renteverhogingen de 2,25% - 2,50% zal bereiken tegen het einde van het jaar, waardoor het totaal aantal verhogingen op vier komt over 2018. Op het moment van schrijven was die kans minder dan 45%, nog steeds onder de drempel van 50% zoals eerder dit jaar voorspeld.

Iedere Fed-stem telt

De heen en weer gaande kansen op een vierde stijging dit jaar weerspiegelen de marktonzekerheid met betrekking tot het Fed-beleid. De invloedrijke New Yorkse Fed-president William Dudley probeerde het sentiment begin maart te kalmeren door op een conferentie te zeggen: "Vier renteverhogingen zijn, denk ik, nog steeds een geleidelijke stijging". Dudley voerde aan dat een dergelijke stap slechts de helft is van de acht stijgingen per jaar die de Fed het afgelopen decennium vaak uitvoerde, wat hij het 'tegenovergestelde van geleidelijk' noemde.

Niettemin ligt de verwarring over drie of vier verhogingen in het hart van de discussie tussen de Fed-leden en hun economische gezichtspunten. In maart duidde de gemiddelde voorspelling van 2,125% over 2018 op het bereik van 2,00% -2,25%, ofwel een totaal van drie renteverhogingen dit jaar.

Dot plot van de Fed uit maart, met anonieme individuele voorspellingen van de rentetarieven. Bron: Federal Reserve.

Echter, zoals te zien is op de dot plot van de Fed uit maart (hierboven), waren er net zoveel leden die pleitten voor drie verhogingen als voor vier. Twee meer conservatieve leden wogen op tegen het enige meer agressieve lid. Al met al, als één van de Fed-beleidsmakers uit het kamp dat drie verhogingen propageert van mening verandert, verandert de hele dynamiek waardoor de vooruitzichten officieel verschuiven naar vier verhogingen over 2018.

Doet het er toe?

Hoewel marktalgoritmen door kunnen slaan en financiële media de omslag ongetwijfeld in brede koppen zullen uitmeten, zou het nauwelijks een fundamentele beleidsverandering inhouden. Hoewel elke stem telt, is de daadwerkelijke verschuiving in feite minuscuul.

Rekening houdend met het feit dat geen van de stemgerechtigden van de FOMC tot dusverre dit jaar tegen een besluit van de Fed in zijn gegaan, lijkt het onwaarschijnlijk dat een kleine verschuiving in de gemiddelde vooruitzichten tot opschudding in de binnenste gelederen zal leiden.

Hoewel niet in een glazen bol te zien is naar welke zijde de beslissing van de Fed zal uitvallen, wijzen alle tekenen op een gebrek aan inzet voor verandering. In mei gaven Dallas Fed-president Robert Kaplan, Philadelphia Fed-voorman Patrick Harker en Atlanta Fed-hoofd Raphael Bostic alle aan dat ze drie verhogingen verwachtten.

San Francisco Fed-president John Williams - die Dudley op 17 juni zal vervangen als hoofd van de NY Fed - zei op 4 mei dat "de algehele teneur van de commissie (afgelopen maart) drie of vier renteverhogingen dit jaar was (...) Ik denk nog steeds dat dat de juiste benadering is, gezien de voortgaande opleving van de economie."

Er is echter veel veranderd, met name op het gebied van internationale handel. Sinds de renteverhoging van 21 maart hebben ten minste vijf beleidsmakers van de Fed commentaar geleverd op bedreigingen voor de economie, gezien de aanhoudende handelsspanningen tussen de VS en de rest van de G7, met name afgelopen weekend. Sindsdien is de onzekerheid in ieder geval toegenomen.

Hoewel de Fed nog steeds aanneemt dat de markten in goede vorm steken door een verhoging van een kwartpunt op woensdag door te zetten, lijkt het absoluut een ongunstig moment voor beleidsmakers om van mening te veranderen.